«Έπαινος για τον άντρα», ήταν ο αρχικός τίτλος όταν δημοσιεύτηκε στο «Βήμα», στις 29 Μαΐου 1988.
Γιώργος Χειμωνάς
Το κείμενο υπογράφει ο Γιώργος Χειμωνάς (1938-2000), τα ζωγραφικά έργα ο Lucian Freud (1922)
ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΥ ΕΝΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
«Ποτέ γυναίκα δεν κατάλαβε έναν άντρα», ΑΜΛΕΤ
Η φίλη μου Ρ. έκλεισε τη συζήτηση για έναν κοινό μας φίλο ομοφυλόφιλο και τα αδιέξοδά του, με το γνωστό οξύ και θρασύ της χιούμορ: «Ευτυχώς που υπάρχουν και οι ομοφυλόφιλοι. Αν δεν υπήρχαν, εσείς οι άντρες θα περνούσατε έτσι από τη ζωή, χωρίς να σας έχει αγαπήσει κανένας».
Red-haired man on a chair 1962/63 Oil on canvas 36 x 36 in. (91.5 x 91.5 cm). Private collection
Έφερα στον νου μου πάμπολλες λατρευτικά αφοσιωμένες αγάπες γυναικών προς άντρες που θα διέψευδαν αμέσως τον, εξεζητημένο άλλωστε, ισχυρισμό της Ρ. και ταυτόχρονα, ωστόσο, σκέφτηκα τη διαφορετικότητα των γυναικείων και ανδρικών συναισθημάτων, ιδίως των ερωτικών.
Naked Man With Rat,1978
Στην ιδανική ερωτική σχέση της η γυναίκα εξαντλεί όλα τα αιτήματα της δικαίωσής της, ως προσώπου προπαντός, αλλά και ως ύπαρξης ή, έστω, εξασφαλίζει τον ουσιωδέστερο όρο για να προχωρήσει απερίσπαστη προς ό,τι θεωρεί επιτυχία για τον δημιουργικό εαυτό της. Ενώ για τον άντρα, στην αντίστοιχη περίπτωση, περισσεύουν πολλά (και μάλλον τα σημαντικότερα γι’ αυτόν) τέτοια αιτήματα – που, θα’λεγε κανείς, η ερωτική δικαίωση μοιάζει να τα κάνει ακόμη πιο επιτακτικά. Αυτό σημαίνει ότι η γυναίκα είναι ικανή, και ώριμη, για την ιδανικότητα της ερωτικής σχέσης, τοποθετώντας εκεί, με πολλή υγεία κι ακόμα περισσότερη υγιεινή, ολόκληρη τη φυσιολογία της ανθρώπινης κατάστασης – ο άντρας όμως όχι.
Naked Man on a Bed, 1987, Oil on canvas 56.5 x 61 cm James Kirkman Ltd., London
Σημαίνει ακόμα, πέρα από την ολιγάρκεια της πρώτης και την απληστία του δεύτερου, ότι ο άντρας πάσχει από μια χρόνια, ανεκπλήρωτη φιλοδοξία ανόρθωσης, που ξεπερνάει κατά πολύ το σπουδαίο γεγονός της ανόρθωσης του ανθρώπινου όντος στα δύο του κάτω άκρα, όπου η γυναίκα πιστεύει, και πολύ σωστά, ότι μ’ αυτό τέλειωσε οριστικά κάθε ιστορία περαιτέρω ανόρθωσης. Και προφανώς αυτή η φιλοδοξία πρέπει να υπαγορεύεται από μια λειτουργία, αμιγώς αρσενική, επικράτησης και θριάμβου, η οποία, τουλάχιστον στο επίπεδο των φυσικών προδιαγραφών του φύλου, λείπει από τη γυναίκα σαν περιττή.
ο John Minton, 1952, Oil on canvas
Lucian Freud, Hotel Bedroom, Oil on canvas,1954
Man In A Chair (εικονίζεται ο Baron Thyssen-Bornemisza), 1983/1985. Oil on canvas 120.7 x 100.4 cm Thyssen-Bornemisza Collection, Lugano, Switzerland
Αποκλεισμένος από το άλλο ανθρώπινο σώμα, μη έχοντας ποτέ καμιά ενσυνείδητη συγκοινωνία αίματος με το άλλο σώμα, όπως έχει η γυναίκα με το κύημά της – ούτε καν έξοδο αίματος, όπως εκείνη, παρά μονάχα όταν το σώμα του εκτεθεί στη βία, έχει ένα σώμα μοναχικό κι αδιαπέραστοֹ κλειστό, δηλαδή απειλημένο. Που δεν ανοίγει ποτέ, ούτε κατά την ερωτική του δράση, όποτε κλείνει ακόμη περισσότερο και το κάθε σώμα αποχωρεί, αποσύρεται στην πιο απόλυτη δική του σιωπή, που είναι η ηδονή.
Αντίθετα, το σώμα της γυναίκας, προτού κι αυτό απουσιάσει από την ερωτική ένωση, είναι ένα σώμα πάντα ανοιχτό – ο υπέροχος αυτός κάλυκας που είναι φτιαγμένος για να υποδέχεται και για να περιβάλλει.
Two Men
Κι αφού η γυναίκα τον άντρα μονάχα να τον αγαπάει μπορεί και τίποτε άλλο, θα κάνω εγώ, ένας άντρας, το εγκώμιο γι’ αυτό το αυτοδημιούργητο θαύμα που είναι ο άντρας.
Χαριστικά θα βάλω πρώτη στη σειρά τη συμβολή της γυναίκας, που σίγουρα βοηθάει να συντελεσθεί, κυρίως με το ανεκτίμητο (και κατ’εξοχήν γυναικείο) χάρισμά της, που είναι ο αλάθητος ρεαλισμός της. Χωρίς αυτόν ο άντρας θα παράπαιε, ακόμα θα περιπλανιόταν, θα είχε χαθεί μέσα στις ομίχλες των επικών του φαντασιώσεων – ένα χάρισμα που η γυναίκα, αν το θελήσει, μπορεί να το μεταποιήσει σε θανάσιμο ανδροκτόνο εργαλείο – αν θελήσει να υπονομεύσει, χρησιμοποιώντας το, όλες τις ευσυγκίνητες μυθολογίες , που χάρη σ’ αυτές και αποκλειστικά μ’ αυτές ο άντρας επιβιώνει. Χειρώνακτας του πολιτισμού αλλά και εγκέφαλός του, έκτισε από την αρχή τον κόσμο με μέτρο τον άνθρωπο. 
Κι αν αυτός ο κόσμος φαίνεται να είναι ανδροπρεπής, εκεί που χρειάζεται γίνεται θηλυκός, πολύ τελειότερα απ’ ό,τι θα τον έπλαθε η ίδια η γυναίκα: χάρη στον άντρα η τέχνη κατοικήθηκε από εξαίσιες (αν και ανύπαρκτες) γυναίκες και πήραν γυναικείο όνομα οι πιο αυστηρές εξουσίες της ζωής – ενώ κράτησε για τον εαυτό του τον δυστυχισμένο ρόλο του ηττημένου, δηλαδή αυτός επωμίστηκε με αυταπάρνηση τη μεταφυσική μοίρα της ήττας που βαραίνει το ανθρώπινο γένος.
o Francis Bacon, 1952
Δεν δέχθηκε χαρμόσυνους αγγέλους όπως η Θεοτόκος, δεν έπεσε σε ερωτική έκσταση όπως η Αγία Θηρεσίαֹ· ταπεινά κι αγόγγυστα υπηρέτησε τη θητεία του στα τάγματα του Θεού. Δεν είχε μεγαλομανιακές ακουστικές ψευδαισθήσεις όπως η Ιωάννα της Λοραίνης – ανώνυμος αφανίσθηκε σε ατέλειωτους και άδικους πολέμους (και καμιά δεν έχει σημασία ότι ο ίδιος τους ξεκίνησε), εξοντώθηκε σε ισόβιες δουλειές. Ανιδιοτελής, αθώος αλλά ευφυής, εύπιστος με τη θέλησή του – εύθραυστος και χωρίς – σε αντίθεση με τη γυναίκα – να επιζεί του θρυμματισμού του, ασκημένος από ένστικτο να επινοεί τεχνάσματα του κυνηγιού για την τροφή της ομάδας, να αγρυπνάει για τους κινδύνους, από γεννήσεως ανυπεράσπιστος, γιατί η φύση τού πήρε πίσω όλα τα όπλα του, έμεινε πάντα πολεμιστής, άοπλος και με χίλιους τρόμους γενναίος.
Interior In Paddington, 1951. Oil on canvas, 152.4 x 114.3 cm, Walker Art Gallery, Liverpool
Young Boy
Εκπνευμάτωσε τη φυσική του ρώμη και την έκανε δύναμη, κυρίως τόλμη, μυαλού και κραδασμό ιδεών. Αυτός είδε τα όνειρα όταν ήρθαν οι μεγάλες νύχτες – κι όλα αυτά από το τίποτα, χωρίς ουσιαστική βοήθεια από κανέναν. Έχοντάς τα όλα αντίξοα, και πιο πολύ αντίξοη τη γυναίκα που τον αγάπησε.
Και λυπηθείτε τον, με την πιο ευγενική, την πιο τρυφερή λύπη, γι’ αυτή την απέραντη, την ως το τέλος αβοήθητη μοναξιά του.
Γιώργος Χειμωνάς
Δείτε τον, παραμερίζοντας τις αγορίστικες κομπορρημοσύνες του, τα απελπισμένα χάδια της μάνας του – παραμερίστε τα όλα: τα αφηρημένα αγγίγματα της γυναίκας του, τα αρπαχτικά και φιλημένα χεράκια των παιδιών του και δείτε τον σε όλη του την ανέχεια. Και μη του μιλάτε, αφήστε τον να σωπαίνει όταν σωπαίνει. Και αν αρχίσει να κλαίει ξαφνικά, ποτέ μην το ρωτήσετε γιατί.
.
αποπειράθηκε η : 
.
.
[και πώς αλλιώς να ξεκινούσα τούτη την απόπειρα, χωρίς να βάλω δίπλα στον ψυχίατρο τον εγγονό του Freud ; ]
.
Lucian Freud
Στον τόμο Πεζογραφήματα, και στην σ. 751 του Χρονολόγιο Βίου και Έργου, για το έτος 2001, αναφέρεται: «3 Μαρτίου. Δημοσιεύεται το κείμενο “Η αβοήθητη μοναξιά τού άντρα” [Η.84]. Εσφαλμένα δίνεται η πληροφορία ότι το κείμενο είναι “άγνωστο”. Πρόκειται για το δημοσιευμένο και αναδημοσιευμένο παλαιότερα κείμενο με τον τίτλο “Έπαινος για τον άντρα” [Η.51].
Η.84. (σ.795, Πεζογραφήματα) «Η αβοήθητη μοναξιά τού άντρα», ‘Τα Νέα‘, 3 Μαρτίου 2001 (ένθετο: Πρόσωπα, σ.6). Τη δημοσίευση τού κειμένου ακολουθεί το εξής υστερόγραφο: «Το άγνωστο αυτό κείμενο τού Γιώργου Χειμωνά, που απαντά σε όσους θα σπεύσουν στις 8 Μαρτίου να γιορτάσουν την “Ημέρα της Γυναίκας”, έδωσε στη μνήμη του στα Πρόσωπα ο Γιώργος Βέλτσος. Είχε κυκλοφορήσει σε περιορισμένα αντίτυπα εκτός εμπορίου από το “Άλεκτο” του Γ.Καρτελιά». Το κείμενο δεν είναι άγνωστο. Δημοσιεύτηκε και αναδημοσιεύτηκε με τον τίτλο «Έπαινος για τον άντρα» [Η.51].
Η.51. (σ.791, Πεζογραφήματα) «Έπαινος για τον άντρα», Το Βήμα, 29 Μαΐου 1988. Αναδημ. στο βιβλίο Ποιον φοβάται η Βιρτζίνια Γουλφ; Δημόσια κείμενα, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη 1995, σ. 102-106 [Β.5].
(Γιώργος Χειμωνάς, Πεζογραφήματα, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη 2005).
.
Σημειώσεις:
Συνέντευξη του Lucian Freud στον Jake Auerbach το 1988, συνολικής διάρκειας 43 περίπου λεπτών. Μιλά ο ίδιος, και φαίνονται πολυάριθμα έργα του, σε πέντε μέρη: πρώτο, δεύτερο, τρίτο, τέταρτο και πέμπτο.
♦ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ:
δείτε ΕΔΩ ένα posthume αφιέρωμα στον Lucian Freud
[ play, για ν’ακούσετε το γραμμόφωνο ]
Δημοσιεύθηκε από Hypericum Perforatum 
Hypericum Perforatum 